- محتشم کاشانی (مُ تَ شَ مِ)
شمس الشعرای کاشانی، شاعر اوایل عهد صفوی (فوت 996 هجری قمری / 1587 میلادی). وی بیشتر به سرودن مدایح و مراثی اهل بیت می پرداخت و بهترین اشعار او در همین زمینه است. مهمترین مراثی وی ترکیب بندی است در مرثیۀ شهدای کربلا. دیوانی مشتمل بر قصاید و غزلیات متوسط از او در دست است. قصایدرا جامعاللطایف و غزلیات را نقل عشاق نامیده است. بند اول ترکیب بند وی در مرثیۀ شهدای کربلا این است:
باز این چه شورش است که در خلق عالم است
باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است
باز این چه رستخیز عظیم است کز جهان
بی نفخ صور خاسته تا عرش اعظم است
گویا طلوع میکند از مغرب آفتاب
کاشوب در تمامی ذرات عالم است
گر خوانمش قیامت دنیا بعید نیست
این رستخیز عام که نامش محرم است
در بارگاه قدس که جای ملال نیست
سرهای قدسیان همه بر زانوی غم است
جن و ملک بر آدمیان گریه میکنند
گویا عزای اشرف اولاد آدم است
خورشید آسمان و زمین نور مشرقین
پروردۀ کنار رسول خدا حسین.
رجوع به مجمعالفصحا ج 2 ص 36 و تحفۀ سامی ص 190 و فهرست کتاب خانه سپهسالار ج 2 ص 327 و تاریخ عصر حافظ ج 1، یج و سبک شناسی ملک الشعراء بهار ج 3 ص 256 و آتشکدۀ آذر ص 242 و تاریخ ادبیات ادوارد براون شود
باز این چه شورش است که در خلق عالم است
باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است
باز این چه رستخیز عظیم است کز جهان
بی نفخ صور خاسته تا عرش اعظم است
گویا طلوع میکند از مغرب آفتاب
کاشوب در تمامی ذرات عالم است
گر خوانمش قیامت دنیا بعید نیست
این رستخیز عام که نامش محرم است
در بارگاه قدس که جای ملال نیست
سرهای قدسیان همه بر زانوی غم است
جن و ملک بر آدمیان گریه میکنند
گویا عزای اشرف اولاد آدم است
خورشید آسمان و زمین نور مشرقین
پروردۀ کنار رسول خدا حسین.
رجوع به مجمعالفصحا ج 2 ص 36 و تحفۀ سامی ص 190 و فهرست کتاب خانه سپهسالار ج 2 ص 327 و تاریخ عصر حافظ ج 1، یج و سبک شناسی ملک الشعراء بهار ج 3 ص 256 و آتشکدۀ آذر ص 242 و تاریخ ادبیات ادوارد براون شود